روز پرک ها و شب پرک های رنگارنگ

بیشتر ما از حشره ها بدمان می آید و از آن ها فرار می کنیم. حتی هر وقت و هرجا که حشره ای ببینیم بدمان نمی آید که زود آن را از بین ببریم. اما پروانه ها گروهی از حشرات هستند که از احساس بد ما جان سالم به در برده اند.

ما معمولاً این حشره های کوچک و رنگارنگ را خیلی دوست داریم و از دیدنشان لذت می بریم.

از زیبایی پروانه ها که بگذریم، آن ها به دلایل دیگری هم مورد توجه انسان ها بوده اند. شاید ابریشم اولین دلیل توجه انسان به پروانه ها بوده است. تارهای ابریشم بهترین زه برای کمان شکارچیان اولیه بوده است. در کتابی که در سال 1400 میلادی چاپ شده، آمده است:

زه باید از ابریشم ساخته شده باشد و نه از چیز دیگری، چراکه این زه، نسبت به زه های کنفی و یا کتانی، تیر را، فاصله بسیار دورتر می اندازد. البته ابریشم مورد استفاده این شکارچیان اروپایی از پروانه هایی غیر از کرم ابریشم به دست می آمد.

تولید کرم ابریشم، از حدود 2640 سال قبل از میلاد در چین شروع شد. در افسانه های چینی آمده است که همسر امپراتور چین این راز را در باغ های سلطنتی کشف کرد و امپراتور به قدری از لباس های ابریشمی او خوشش آمد که دستور داد اولین کارخانه ابریشم تأسیس شود. قدیمی ترین تصویر باقیمانده از پروانه ها در نقاشی های اولیه چینی و مصری دیده می شود.

پروانه ها و شیطان

درباره پروانه ها از قدیم، داستان ها و افسانه های خوب و بد زیادی باقی مانده است که ریشه بسیاری از داستان های منفی به نداشتن اطلاعات کافی از زندگی این موجودات زیبا، برمی گردد.

یکی از این ها داستانی است که در ایتالیا رخ داده، در شهر کوچکی در جنوب ایتالیا، مردم عقیده داشتد که پروانه ها تجسم شیطان هستند. زیرا در اواسط تابستان مردم می دیدند که شهر پوشیده از لکه های خون شده است و پروانه ها در همه جا دیده می شوند. تصور مردم این بود که این کار شیطان است!

اما کشیش شهر با دیدن این اتفاق و شنیده های حرف های مردم، قانع نشد و تصمیم گرفت خودش به بررسی بپردازد.

بعد از مدت کوتاهی متوجه شد هر جا لکه خون وجود دارد، در لا به لای آن یک کیسه شفیره خالی نیز وجود دارد. او به طور اتفاقی خروج پروانه از درون همین شفیره ها را نیز دید و سپس به مردم حیرت زده شهر اعلام کرد که این خون چیزی جز یک مایع طبیعی نیست و شیطانی بودن پروانه ها حقیقت ندارد.

شمع و گل و پروانه

پروانه ها در کتاب ها و ادبیات ایران نیز سابقه حضوری طولانی دارند. عبارت معروف « شمع و گل و پروانه » را حتماً بارها و بارها شنیده اید.

این عبارت و به خصوص عبارت شمع و پروانه که نشانه علاقه شاپرک ها به نور است، در اشعار بسیاری از شاعران وجود دارد، مثل:

چو پروانه مر خویشتن را مسوز

(ابو شکور بلخی)

**********************

چراغ روی تو را شمع گشت پروانه

مرا زحال تو با حال خویش پروا، نه

(حافظ)